Detaylar:
Emekli ikramiyesi ne zaman alınmaktadır?
Memurlar görevde iken emekli olduklarında ayın 15 inde
aldıkları görev aylıkları, memurun hizmetini sonraki ayın 14 üne kadar
taşımaktadır. Yani 15 Temmuz 2022 maaşını alan memurun hizmeti 14 Temmuz
2022'ye kadar olan süre olduğundan, emekli memura Sosyal Güvenlik
Kurumu 15 Ağustos 2022 tarihinden itibaren emekli aylığı bağlamaktadır.
Emekli aylıkları da her ay ödendiğinden bu memurun emekli aylığı 15
Temmuz ile 31 Temmuz arası ayrı, 15 günlük bir aylık, 1 Eylül dahil daha
sonraki aylarda ise her ay bazında aylık ödeme günü olarak
ödenmektedir.
Ayın
15 inde aylık başlangıcı olanlar, görevlerini yaparken emekli
olanlardır. Görevinden ayrılıp çalışmazken aylık talebinde bulunanların
aylık başlangıçları ise Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat ettikleri
tarihi takip eden ayın 1 inci günüdür.
Yani, bir memur 16 Temmuz da emekli olduğunda Sosyal Güvenlik Kurumu
bu memurun ilk emekli aylığını 15 Ağustos itibariyle ödemeye başlar,
daha önce ödeme yapamaz.
Emekli ikramiyesi ödenmesinde süreç nasıl işlemektedir?
Emekli aylık ödemesi bu şekilde olmakla birlikte peki kanunlara göre
hak edildiği tespit edilmiş olan emekli ikramiyesi ödemesi yapılması
için de emekli olduğu tarihi takip eden aybaşı beklenir mi?
Emekli ikramiyesi, memurun emekli aylığı hesabında esas alınan
unsurlara göre belirlenmektedir. Ancak, hem 5434 sayılı T.C. Emekli
Sandığı Kanununda hem 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanununda hem de 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda
hesaplanmış olan emekli ikramiyesinin emekliye ödemesi için belirli bir
süre beklenilmesini gerektiren bir hüküm bulunmamaktadır.
Emekli
ikramiyesinin ödenmesi Sosyal Güvenlik Kurumunun emeklilik işlemlerini
sonuçlandırma hızına bağlı bir işlem olarak gerçekleşmektedir.
Ayrıca, emekli aylık ve emekli ikramiye tutarları farklı
hesaplamalara göre bulunan tutarlar olduğundan, ayrı ayrı ödeme
gerektiren bir işlem olduğunu da söyleyebiliriz. Yani emekli ikramiyesi
emekli aylık tutarına ilave edilerek ödenmez. Emekli ikramiyesi aylık
tutarından hariç olarak ayrıca ödenir.
Hangi konularda yasal düzenleme yapılmalıdır?
Emekli ikramiyesinin, mutlaka emeklilik statüsünde aylık bağlanmış
olma şartına bağlı bir ödeme olduğu, 5434 sayılı Kanuna tabi olanlar
açısından bu Kanunun 89 uncu maddesinde; "Hizmet sürelerinin tamamı bu
Kanun ve/veya 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 4 üncü maddesi kapsamında
geçenlerden emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanan
veyahut toptan ödeme yapılan asker ve sivil tüm iştirakçilere, her tam
fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı emekli
ikramiyesi olarak verilir." hükmü yer almaktadır.
Ayrıca,
5510 sayılı Kanuna tabi olanlar açısından da yine 5434 sayılı Kanunun
Ek 82 nci maddesinde; ".. emekli ikramiyesi; anılan Kanunun geçici 4
üncü maddesine göre aylığa veya toptan ödemeye hak kazanan
sigortalıların emeklilik ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi,
emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme
unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usüller, ödeme
unsurlarının ikramiye hesabına esas alınan oran ve/veya miktarları
dikkate alınarak ödenir. ." hükmüne yer verilmiştir.
Yine,
aynı maddelerde SGK tarafından ödenen emekli ikramiyelerinin emekliye
sevk onayı veren Kurumlar tarafından SGK'ya ödenme zorunluluğunun olduğu
da belirtilmiştir.
5434 sayılı Kanuna tabi memurlar için neler yapılabilir?
5434 sayılı Kanuna tabi memurların memurluk sürelerine emekli
ikramiyesi ödenmesi için artık emekli oldukları tarihteki çalışma
statülerine bakılmamaktadır. Yani, emekli olacağı tarihte ister memur,
ister işçi, isterse esnaf olsun memur statüsünde emekli olması ile işçi
veya esnaf statüsünde emekli olmasına bakılmaksızın, emeklilik veya
yaşlılık aylığı bağlandığı esnada memurluk hizmetlerine emekli
ikramiyesi ödenmektedir.
Sadece bakılması gereken husus ise memurluktan ayrılma şeklidir.
Memurluktan ayrılma hali İş Kanununa göre kıdem tazminatı ödenmesine
engel değil ise, yani göreve son, işverenin haklı sebeplerle işini
sonlandırması vb. gibi bir durum yoksa bu durumlara dikkat edilerek
emekli ikramiyesi ödenmektedir. Bu durum ise aylık bağlanma
hizmetlerinin karma hizmet olması halinde geçerlidir, yani aylık bağlama
hizmetleri içerisinde memurluk + işçilik veya esnaflık hizmetleri
olduğunda geçerlidir.
Dolayısıyla, 5434 sayılı Kanuna tabi memurlara emekli ikramiyesi
ödenmesinde farklı statülerde dahi geçen hizmetleri olduğunda sadece
1475 sayılı İş Kanunu esaslarına bakılmakta, son statünün memur mu, işçi
mi, esnaf mı olduğuna bakılmamaktadır.
Artık 5434
sayılı Kanuna tabi memurlar için son çalışma statüsüne bakılma ortadan
kalktığına göre, memurluktan emeklilik yaşını beklemek üzere ayrılanlara
da (ayrıldıktan sonra ister işçi, ister esnaf olarak çalışanlar veya
hiç çalışmadan yaşını bekleyenler) ayrıldıkları tarihteki güncel memur
maaş katsayısı üzerinden emekli ikramiyesi ödenmesine engel bir durumun
olmayacağını değerlendirmekteyiz.
Bu hususun düzeltilmesi için bir kanun değişikliğinin yapılmasını ve
aynı işçilerde olduğu gibi aylık bağlanma tarihini beklemeksizin emekli
ikramiye tutarlarının ödenmesinin uygun olacağını değerlendirmekteyiz.
5510 sayılı Kanuna tabi memurlar için neler yapılabilir?
5510 sayılı Kanuna tabi memurlar için durum farklıdır. 5510 sayılı
Kanuna tabi memurlara memurluk hizmetlerine emekli ikramiyesi ödenmesi
için emekli aylığı bağlandığı tarihte mutlaka son çalışma statülerinin
memurluk olması gerekmektedir. Yani emekli aylığı bağlanması talebinde
bulunduğu sırada son statüsü memur değil de, işçi veya esnaf ise
memurluk hizmet sürelerine emekli ikramiyesi ödenmemektedir.
Artık
bu durumun da yine bir kanun değişikliği ile düzeltilmesi ve aynı
şekilde emeklilik yaşını beklemek üzere istifa eden/edecek olan 5510
sayılı Kanuna tabi memurlar için de aylık bağlanma tarihini
beklemeksizin emekli ikramiye tutarlarının ödenmesi uygun olacaktır.
https://www.memurlar.net/haber/1033359/yasi-beklemek-uzere-istifa-eden-memurun-emekli-ikramiyesi-artik-odenmeli.html
